Het ‘sociale snapvermogen’ heet in de ontwikkelingspsychologie Theory of Mind (ToM). Voor haar onderzoek ontwikkelde Blijd-Hoogewys een test die ze daarom het ToM Takenboek noemt. Het is een kindvriendelijke speelse test, rijk geïllustreerd en voorzien van allerlei interactieve elementen. Blijd-Hoogewys testte hiermee 324 kinderen tussen de 3 en 12 jaar, zowel ‘normale’ kinderen als kinderen met PDD-NOS.
Uit de test blijkt dat bij jongetjes het sociale snapvermogen zich anders en trager ontwikkelt dan bij meisjes. ‘Dat lijkt een open deur’, zegt Blijd- Hoogewys, ‘maar tot op heden werd dit in wetenschappelijk onderzoek naar Theory-of-Mind maar zelden gerapporteerd.’ Verrassend is dat niet alleen kinderen met PDD-NOS, maar ook ‘normale’ kinderen een dip laten zien in hun Theory-of-Mind ontwikkeling. Bij zich normaal ontwikkelende kinderen gebeurt dit rond de leeftijd van 6 tot 6,5 jaar. Kinderen met PDD-NOS laten deze terugval wat later zien, rond 7 tot 7,5 jaar. Dat zo’n dip nog niet eerder werd gezien komt doordat de meeste onderzoeken naar elementaire Theory-of-Mind vaardigheden wordt gedaan bij jongere kinderen tot vijf jaar.
Kinderen met PDD-NOS hebben meestal Theory-of-Mind problemen. Blijd-Hoogewys onderzocht of deze kinderen een afwijkende of een vertraagde ToM-ontwikkeling hebben. Hiervoor volgde ze 30 kinderen met PDD-NOS gedurende twintig maanden. Om de vier maanden testte ze hen met het ToM-Takenboek. Om leereffecten door herhaalde meting met dezelfde test te voorkomen, werkte ze met vier verschillende versies van het ToM-Takenboek. Opmerkelijk was dat de kinderen desondanks toch leerden van de tests. Aan het einde van het onderzoek bleken de kinderen met PDD-NOS hun Theory-of-Mind achterstand te hebben ingehaald. De ToM-ontwikkeling van kinderen met PDD-NOS is weliswaar vertraagd, maar onderscheidt zich verder niet van die van ‘normale’ kinderen. Blijd-Hoogewys: ‘Ook kinderen met PDD-NOS ontwikkelen uiteindelijk dus een sociaal snapvermogen.’
Innovatie
Nieuwe test voor het ‘sociale snapvermogen’ van kleine kinderen
Els Blijd-Hoogewys van de Rijksuniversiteit Groningen heeft een nieuwe test ontwikkeld om het ‘sociale snapvermogen’ van kleine kinderen te meten. Het gaat hierbij om de gevoelens, gedachten en het begrijpen van intenties, zowel van zichzelf als van anderen.
Leestijd: 1 minuut
