Op 4 maart 1963 sloot het ministerie van Economische Zaken een zogenaamde ‘Overeenkomst van Samenwerking’ met de Bataafse Petroleum Maatschappij (nu Shell) en de Standard Oil Company (nu Exxon). Ze maken in een ‘side letter’ afspraken over de exploitatie van het gasveld onder Groningen. De geheime brief hoefde niet te worden ingeschreven in het handelsregister. De oliebedrijven waren daar blij mee, want dan was niet duidelijk dat de Staat ook het nodige te zeggen had.
Gevangene
De geheime brief beschrijft een ‘concessionaris-naamloze vennootschap’ met de Staatsmijnen (de staat) en de NAM als aandeelhouders. Volgens hoogleraar Bestuursrecht Herman Broring blijkt uit de documenten dat die overeenkomst duurt totdat het gasveld leeg is. De afspraken kunnen al die tijd niet worden opgezegd, ook niet als er sprake is van wanprestaties. “De partijen zijn elkaars gevangene”, zo concludeert hij op de site van het Dagblad.
Tot de nek aan toe
Ook Loes Lennarts, hoogleraar Ondernemingsrecht, laat bij het Dagblad weten dat de staat er tot de nek aan toe in zit. De overheid is volgens haar verantwoordelijk voor de vergunning en houdt toezicht. Ook zou de staat indirect aandeelhouder zijn. “Het morele appel dat nu op Shell wordt gedaan, moeten we dus ook op de overheid doen.”
Staat aansprakelijk?
Advocatenbureau Van der Sluis, Van der Zee & Kalmijn Advocaten uit Leeuwarden stelt zelfs dat de staat zelfs mede-exploitant is en dat de overheid daardoor ook aansprakelijk is voor de gevolgen van de gaswinning.
Geheim
Naar de documenten is lang gezocht. Vrijwel elk WOB-verzoek is afgewezen en de minister wilde het document wel openbaren, maar mocht dat vanwege contractuele afspraken niet doen. Boer Sijbrand Nijhoff uit Zijldijk had de papieren wel. Hoe hij daaraan is gekomen, laat hij niet los.
KLIK HIERONDER VOOR DE GEHEIME DOCUMENTEN VAN HET DAGBLAD VAN HET NOORDEN
Nieuws
Dagblad publiceert geheime overeenkomst uit 1963; 'Staat tot de nek in gaswinning'
Niemand kreeg ze boven water en minister Wiebes mocht ze niet publiceren. Toch heeft het Dagblad van het Noorden woensdagavond de geheime overeenkomst tussen de Staat, de NAM en de voorlopers van Shell en Exxon Mobil gepubliceerd. Uit die stukken blijkt dat de rol van de Staat groter is dan we tot nu toe wisten.
Leestijd: 1 minuut
