Op 2 april 1945 wordt Eelke Glaudé vlakbij zijn huis op het Herewegviaduct gearresteerd, omdat hij fietsers waarschuwt dat landwachters van de Duitse Grüne Polizei bezig zijn fietsen in beslag te nemen. Hij belandt op het Scholtenhuis en wordt daar gruwelijk mishandeld. Vervolgens wordt hij overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Hereweg.
Daar deelt Eelke Glaudé de cel met drie anderen: Willem Vasbinder, de latere burgemeester van Bellingwolde, de jonge Pekelder verzetsstrijder Abel Sanders en de drukker Hendrik Nicolaas Werkman. Na een paar dagen worden Vasbinder en Sanders uit de cel gehaald, Glaudé en Werkman blijven alleen achter. Zij openen hun hart voor elkaar en sluiten een diepe vriendschap.
Maandagavond 9 april wordt ook Werkman opgehaald. De volgende ochtend wordt hij in alle vroegte samen met negen anderen, waaronder Abel Sanders, bij Bakkeveen gefusilleerd. Daarmee is Glaudé de enige die Werkman in diens laatste levensdagen heeft meegemaakt.
Glaudé heeft na de Bevrijding nooit ruchtbaarheid aan zijn ervaringen met Werkman willen geven, totdat hij twaalf jaar later op verzoek van Job Hansen, evenals Werkman lid van Kunstkring De Ploeg, zijn herinneringen aan Werkman opschrijft. Zijn verhaal wordt opgenomen in het Werkman Archief in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Hoewel in later jaren in een aantal publicaties over Werkman wel naar Glaudé’s verhaal wordt verwezen of fragmenten eruit zijn opgenomen, komt het nu voor het eerst integraal in boekvorm voor een breed publiek beschikbaar.
In aanmerking genomen dat de schrijver literair ongeschoold was, zien we een uitstekend verteld verhaal, beeldend, persoonlijk, onopgesmukt. De schrijver is openhartig over zijn angsten tijdens zijn ondervraging op het Scholtenhuis en over zijn verdriet om het verlies van zijn vriend. Ronduit aangrijpend is de beschrijving van hun afscheid en daarmee van Werkmans afscheid van het leven als hij wordt weggevoerd. Twee dagen later openen de bewakers de celdeuren en kunnen de laatste gedetineerden vertrekken.
Ontroerend is het slot, als Glaudé de dag na zijn vrijlating in zijn bootje op het Paterswoldsemeer zijn wedervaren van de laatste weken overdenkt, met op de achtergrond het kanongebulder vanuit de Stad, waar de Canadezen nog steeds strijd leveren met de Duitsers. Het verhaal kan volgens de uitgever worden beschouwd als een icoon van het Gronings narratief van de bevrijding in 1945.
De presentatie vindt plaats op zaterdagmiddag 14 maart tijdens de opening van de tentoonstelling 75 jaar Bevrijding Groningen in het Groninger Museum. Het verhaal maakt deel uit van het project De bevrijding van Groningen in 75 verhalen.
Twee vogels in één beklemmende kooi, Uitgeverij Passage, €14.95
