Hij behandelde de vraag of we in Nederland misschien ‘te veel vrijheid’ hebben, en ging in op een paar specifieke kenmerken van Nederlanders. Hij deed dat op zo’n lichtvoetige wijze, dat er af en toe lachsalvo’s uitbarstten. ‘Jee, is die man cabaretier op wetenschapper?’, vroeg een van de aanwezigen zich af.
Herman Pleij stelde dat Nederland eigenlijk al sinds de vroege middeleeuwen ‘op meedogenloze wijze’ omspringt met de eigen grond. Eerst werd al het hout in Holland omgehakt, vervolgens zeer veel turf, en tenslotte het aardgas. ‘Wij hebben in het westen zwaar boter op ons hoofd wanneer we Brazilië kapittelen voor het kappen van bossen. Eeuwenlang hebben wij hier precies hetzelfde gedaan”.
Ook stelde Pleij vast dat er in de wereld een “sorry cultuur” is ontstaan, waarbij we sorry zeggen voor zaken die in het verleden fout zijn gegaan. “Dat heeft iets absurds, want het is niet adequaat. Het kan ook gevaarlijk zijn, want je kunt ook sorry zeggen om maar van gezeur af te zijn’.
‘Sorry zeggen is flauwekul, en je doodt er de discussie mee’, aldus Pleij, die verder stelde dat het uitwissen van het verleden een buitengewoon gevaarlijke zaak is. ‘We kunnen straten met namen van wat we vroeger beschouwden als helden uit bijvoorbeeld de zeventien de eeuw anders gaan noemen. Maar daarmee verdoezel je ook geschiedenis. Je moet er erg voorzichtig mee zijn om vanuit het heden het verleden te kapittelen. Je moet niet doen alsof zaken uit het verleden waar we nu anders tegenaan kijken, niet hebben bestaan’, aldus Pleij.
‘Wat mij betreft: je moet het verleden niet uitwissen en “sorry” zeggen, maar blijf het verleden bespreken’, zo betoogde Pleij.
