Melkstaking
Op 3 mei 1943 werden zestien willekeurige inwoners van Marum, waaronder een 13-jarige jongen, door de Duitsers doodgeschoten als vergelding tegen de april-mei stakingen. Tijdens deze stakingen legden veel mensen in Nederland het werk neer, waaronder de boeren die hun melk in de sloten lieten lopen. Vandaar de naam ‘melkstaking’. De aanleiding van de stakingen was het feit dat Nederlandse mannen weer te werk werden gesteld in Duitsland.
Stille tocht Marum
In Marum worden jaarlijks de slachtoffers van deze mei- of melkstaking herdacht, onder meer middels een stille tocht. De stille tocht vanaf het parkeerterrein van Zonnehuis De Hoorn vertrekt om 19.20 uur. De tocht wordt vooraf gegaan door een aantal leden van de Showband Marum met omfloerste trom.
Aansluitend aan de stille tocht vindt de herdenkingsplechtigheid plaats bij het monument bij de Romaanse kerk in Marum-west. Medewerking wordt verleend door leerlingen van de beide scholen in Marum, leden van de Chr. Muziekvereniging “Harmonie” en het Vredewolds Chr. Mannenkoor.
In verband met de televisieopnamen zal het gedeelte Noorderringweg tussen de Markstraat en de Kerklaan tussen 18.00 en 21.00 uur afgesloten zijn voor gemotoriseerd verkeer. Bovendien geldt op dat deel een tweezijdig parkeerverbod.
Zestig doden in Noord-Nederland
Meer over de melkstaking op: Drenthe in oorlog. Daarin staat onder meer onderstaande informatie:
(…) "Vooral in de noordelijke provincies wordt het zowel heldhaftig als onbezonnen protest met veel geweld onderdrukt. Daarmee wordt de 46-jarige SD-majoor Johann Mechels belast. In heel Nederland vallen 175 dodelijke slachtoffers, waarvan zestig in de drie noordelijke provincies: 22 Friezen, 31 Groningers en 7 Drenten. In verhouding meer dan elders. Van deze zestig worden zesentwintig 'op patrouille' neergeschoten en achtergelaten.
Vierendertig worden gefusilleerd, waarna hun lichamen worden begraven 'op een plaats die niet bekend gemaakt werd', dit om de bevolking extra te intimideren. Het zijn 32 mannen, een vrouw en een kind van dertien jaar. Dit is Steven van der Wier uit Marum, die zelfs met de klompen in de hand niet weg komt, en evenals twee van zijn broers wordt doodgeschoten. Marum telt 16 slachtoffers, die tegelijkertijd in Trimunt worden neergeschoten. Het zijn de eerste doodvonnissen in de oorlog in Noord-Nederland.
De vrouw is de 24-jarige Grietje Dekker uit Musselkanaal, die in Mussel door een patrouille in de buik wordt geschoten. De Ordnungspolizei belooft een te hulp geschoten huisarts na veel bidden en smeken het zwaargewonde meisje naar het ziekenhuis in Emmen te vervoeren. De politiemannen stoppen evenwel buiten het dorp, leggen haar in de berm en schieten haar vervolgens enkele malen door het hoofd. Grietje sterft op de dag van haar verloving. Het stoffelijk overschot wordt meegenomen en is tot op vandaag vermist. Niemand had verwacht dat staken met executie zou worden bestraft.
Massagraf in natuurgebied de Appèlbergen
Na het verstoppen van de lichamen krijgen de families van de geëxecuteerden in mei 1943 een kort briefje thuisgestuurd: '…de teraardebestelling heeft plaats gevonden doch de plaats daarvan kon niet worden bekendgemaakt.' Later blijkt uit Duitse verklaringen, dat ze wel 'allemaal bij elkaar, in een moerassig gedeelte van een militair oefengebied onder Groningen' zijn begraven. Het betreft het natuurgebied de Appèlbergen (Haren), tot 1993 militair oefenterrein, nu een reservaat van Staatsbosbeheer op de grens van Groningen en Drenthe, vlak onder Haren."
"Zes gearresteerde Drenten worden standrechtelijk ter dood veroordeeld in het Scholtenshuis en het Oud Burger Weeshuis: melkveehouder Berend Trip uit Nieuw-Buinen, landbouwer Harm Bos uit Elp, Harm Bakker uit Steenbergen, veehouder Jan Postema uit Roden, Lubbert van Dijk en Jacob van Dijk. De eerste drie worden gefusilleerd, bij de twee laatsten wordt de doodstraf omgezet in gevangenisstraf. Harm Bos wordt samen met onderwijzer Jan Eisenga uit het Friese Gorredijk op het Kalverdijkje te Leeuwarden gefusilleerd (foto), waarna hun lichamen volgens ooggetuigen richting Groningen worden vervoerd.
De nog maar 25-jarige gereformeerde boer Berend Trip uit Nieuw-Buinen zet een menigte van rond 400 mensen op tot het plegen van (passief) verzet. Voor het standgerecht neemt hij alle verantwoordelijkheid op zich om anderen zo mogelijk vrijuit te laten gaan. In een telexbericht aan Rauter prijzen de rechters hem om zijn fabelhafte (fabelachtige) persönliche Haltung. Maar hij wordt wel nog dezelfde avond doodgeschoten.
Keerpunt in de oorlog
De ter dood veroordeelde boer Jan Postema (foto) wordt op 3 mei op de vlucht doodgeschoten op de Grote Markt, het plein voor het Scholtenshuis, te Groningen. De Duitsers laten zijn lichaam een tijd op de Grote Markt laten liggen, ter afschrikking van de verzetplegers. Alle lichamen verdwijnen naar 'de onbekende plek'. Drie Drentse slachtoffers worden 'op patrouille' doodgeschoten en achtergelaten. De redenen voor alle executies? Verboden wapenbezit, het leeggooien van melkbussen, brandstichting, staken en het aanzetten tot staken. "
Bron en meer informatie: klik hier.
