Maar na een wat trage start werd het wel degelijk interessant, toen de burgemeester in ging op de betekenis van het Forum Groningen, in een tijd dat ‘tegenstellingen tussen mensen worden opgepookt, mensen soms verward zijn over herkomst, heden en toekomst, hun oriëntatie kwijt zijn, zichzelf afvragen of ze nog verschil kunnen maken en op drift slaan, staat dit gebouw, Forum, voor zoveel meer”. Volgens de burgemeester moeten we de verbinding niet kwijt raken.
Hieronder de Nieuwjaarsrede van burgemeester Schuiling:
“Fijn dat u er allemaal bent. Volgens het Dagblad bent u de mosterd na de maaltijd. Deze ontvangst immers vindt plaats op 2 in plaats van 1 januari. Een groot raadsel waarom dat zo is, kopte de krant, zichzelf daarmee voorziend van een lekkere vette cliffhanger. Er zal toch wel een spoeddebatje inzitten?
In de ogen van onze regionale krant wordt het dringen op de eerste van het nieuwe jaar als alle recepties vanaf 0.00 uur stipt van start gaan. Dat wordt dus even doorbijten, lieve mensen, maar als u zo op 1 januari rond 23 uur nabubbelend van de champagne van al die nieuwjaarsrecepties het bed intuimelt, bent u er in een keer klaar mee en weet u waar u aan toe bent.
2019, het jaar waarin niet iedereen begreep dat het provinciehuis ook een gewone schel heeft als je naar binnen wilt.
Het jaar waarvan je hoopt dat het letterlijk mistige einde niet illustratief wordt voor het bestuurlijke wel heldere zicht op de zaken in het nieuwe jaar.
2019, het jaar waarin zich een gepeperd schouwspel ontvouwde in een Gronings Gasthuis met een Drenth in een niet verkozen hoofdrol.
Het jaar waarin Dagobert Duck van naam veranderde en zich Wopke Hoekstra noemde, het geld tegen de dijken liet klotsen maar zijn kleine neefjes zonder reddingvestjes aan liet dobberen. “Hozen jongens”, roept hij, “daar krijg je spierballen van”. En daar ging vervolgens menige gemeentelijke begroting kopje onder.
2019, het jaar waarin minister Eric Wiebes warempel de hendel van een gaskraan de enig juiste richting op duwde; op ‘lock’ opdat die nooit meer opengaat. Maar geef hem voortaan wel een passende helm zodat zijn blik niet verduistert.
Het jaar waarin Groningen, Ten Boer en Haren een ménage à trois aangingen waarbij de partners nog een beetje zoekende zijn naar de letterlijke vertaling maar de liefde groeit.
2019, het jaar dat achter ons ligt. Mede namens mijn collega-bestuurders wens ik u allen een gezond, groen en gelukkig nieuwjaar!
We reisden zojuist mee in een film. Destiny Nahr en Tess Wesselman reisden door ons nieuwe Forum. De wereld aan hun voeten. Een wereld die zich voor hen opent. De blik op de toekomst.
Meneer Suurhoff reisde terug in de tijd. 75 jaar; de bevrijding van Groningen. Getuigend in de keten van gebeurtenissen die hem nog zo helder voor de geest staan. Soms glijdt de tijd door onze vingers. Soms staat ze stil. We zeggen dan: “alsof het gisteren gebeurd is”. Die gebeurtenissen verbinden ons. We slaan ze op in ons collectieve geheugen. Zelfs als je er niet bij was kun je er lering uit trekken. Dan zeggen we dikwijls “dat nooit weer…”.
Of je er nu bij was of niet, zoveel is zeker: wie uit een oorlog komt hoopt het nooit meer mee te maken. Meneer Suurhoff wenst Destiny en Tess een goede toekomst. Destiny en Tess kijken geïnteresseerd naar de wereld om hen heen en leren, onder meer in het Forum, het onderscheid tussen goed en fout. Hoe je daar aan werkt, weten we ook. Dat heeft de generatie van meneer Suurhoff laten zien na 1945. Zij geloofden er in. Ze geloofden weer in zichzelf. Dat was mooi. Als we willen kunnen we bergen verzetten. Dat kan ons inspireren en helpen als we weer voor lastige keuzes staan.
Dat is ook verbinding. Informatie ophalen, kennis verzamelen, inzichten verkrijgen en wijs worden. Vanuit ons geheugen verbazen we ons dikwijls over de fouten die mensen keer op keer maken. Maar we kunnen ook op andere dingen letten en dat kan ons kracht geven. Kracht die we nodig zullen hebben op onze reis in het nieuwe jaar.
Het afgelopen jaar zal voor velen een jaar vol verbazing zijn geweest. Dat het nog steeds niet is gelukt het tempo te halen om huizen die door aardbevingen schade hebben geleden te versterken en de schade te vergoeden. Dat is meer dan een grote teleurstelling. Dat is een forse schaduw over 2019. Bovenop de duistere jaren die al achter ons liggen. Niet alleen voor wie geen dak boven zijn hoofd heeft waar hij zich veilig onder kan voelen. Het is iets wat ons allemaal raakt. Het kan je broer zijn die dat overkomt. Dus is het ook van jou. We zijn het zelf.
Verbazing dat de plannen die je maakte als boer of met je bouwbedrijf op de helling moeten. Het leek net zo voorspoedig te gaan. Opeens lijkt het alsof jij alleen de verantwoordelijkheid draagt dat ons klimaat verandert. Want dat zag je heus wel; je werkt er nota bene dagelijks in! Wat boos maakt is het wijzen naar jou, dat het opeens lijkt alsof je er alleen voor staat terwijl je voor je gevoel al jaren investeert in steeds weer veranderende regels. Die boer kan je vader zijn en die aannemer je zus, dus is het ook van jou. We zijn het zelf.
Verbazing bij leraren en mensen in de zorg. Hoe lang klagen ze al niet? Niet over hun werk, laat dat heel helder zijn. Ze hebben hun vak met liefde en uit overtuiging gekozen. En misschien klagen ze zelfs niet in de eerste plaats over hun salaris. Wat veel meer steekt zijn de omstandigheden waaronder het werk gedaan moet worden. De regels, de overbelasting, de inperking van ruimte terwijl ze professional zijn. En de verbazing? Het feit dat het nog steeds niet opgelost is hoewel het mensenwerk is. Want al die beperkingen zijn geen natuurverschijnsel maar keuzes. Die lerares is misschien je moeder en dus is het van jou. Die verpleegkundige is misschien je partner en dus is het ook van jou. We zijn het zelf.
Verbazing bij mensen die mede-mensen willen helpen. Die, ik heb het gezien de afgelopen weken bij al die protesten, bij verdrietige gebeurtenissen waar gezinnen werden gespleten, nooit letten op de tijd, nooit hun mening laten prevaleren, nooit de schuldvraag stellen, maar helpen. En dan verrot worden gescholden. Of worden belaagd met eieren en stro. Of zichzelf wereldwijd terugzien in een bewerkt filmpje waar ze voor schut worden gezet. Die hulpverleners vragen niet om respect. Zij zijn er voor ons. Gewone politiemensen, brandweerlieden, medewerkers van handhaving en toezicht, ambulancemensen, de mensen van stadsbeheer…misschien je buurvrouw, je buurjongetje dat je hebt zien opgroeien…mensen zoals jij en ik. Alsof we het zelf hadden kunnen zijn. Ze waren er weer bij die mistige jaarwisseling. Ze hebben weer dingen onder ogen moeten zien waar wij liever ons hoofd voor afwenden. Op tijden waarop wij ons liever nog even omdraaien. En daarom, lieve collega’s, bedankt voor jullie niet aflatende inzet. Jullie verdienen dan geen scheldkanonnade. Jullie verdienen applaus!
En verbazing, gelijk al weer aan het begin van het nieuwe jaar. Burgemeesters en een baas van de politie die wederom oproepen tot een gedeeltelijk verbod op vuurwerk. Dat deel namelijk waar we knallende koppijn van krijgen. Letterlijk en figuurlijk. Al jarenlang en steeds heftiger. We leveren slag op slag. En het gaat niet goed. En dan de valse start in het nieuwe jaar van sommige politici: “u moet ook beter handhaven”. Met wie dan? vraag ik. Want de slag die wel is toegebracht zijn de jarenlange bezuinigingen op het meest belangrijke werk van onze overheid. Op onze veiligheid namelijk.
Verbinding…verbinding met elkaar. Verbinding die Destiny en Tess met de toekomst willen hebben. Daar zien ze naar uit. Verbinding die meneer Suurhoff met Destiny en Tess wil hebben. Want daarom vertelt hij zijn verhaal. Verbinding die hij voelt met de Canadese soldaat die voor zijn ogen stierf. Verbinding die deze, neen onze, jonge soldaat, want je bent altijd te jong als je in een oorlog sterft, ver van huis voelde met de waarden die hij met zijn leven verdedigde en waarvoor hij het hoogste offer bracht. Deze soldaat heeft een naam: Emerson Garfield Riddell. Hij was 38 jaar en lid van de Black Watch toen hij stierf. Op 15 april in de Kloosterstraat. Bij het Noorderplantsoen. Als we zeggen “dat nooit weer…” weten we dan wat we eigenlijk zeggen en bedoelen? Zullen we afspreken dat we dat allemaal als ons goede voornemen hebben, dat we over die vraag nadenken en er naar gaan leven in Bevrijdingsjaar 2020? En dat we op 15 april denken aan Emerson Garfield Riddell?
Ik maak me wel eens zorgen dat we die verbindingen kwijt raken. Met elkaar, met ons vertrouwen dat we de dingen op kunnen lossen, met de vaste waarden van ons bestaan. Alsof we van het anker zijn losgeslagen en op een woeste zee op drift raken. Want drift is er nogal, als we zo om ons heen kijken en luisteren. Alsof we het geloof in onszelf wat kwijt raken.
Ik kan het soms wel begrijpen. Of ik probeer het tenminste te begrijpen. Want dat is natuurlijk de reden dat ik net zei: “we zijn het zelf”. Maar wat ik steeds meer zie is een denken in tegenstellingen. Een denken in ‘jullie en wij’. Een denken in ‘ze’ doen maar, wat snel wordt opgevolgd door ‘ze zoeken het maar uit’ en wat nog iets later verwordt tot ‘ik ga lekker mijn eigen gang’. Een gevoel er niet meer bij te horen. Een gevoel de verbinding tussen het heden en de toekomst kwijt te zijn alsof je geen grip meer op je toekomst hebt. Alsof je alleen maar in het hier en nu leeft. Het gevoel dat je bent losgezongen van verleden en bestemming; welke waarden streef je nog na? Het gevoel geen vat meer op de dingen in je dagelijkse leven te krijgen en het dus letterlijk niet meer te ‘begrijpen’. Dat overkomt mij ook. Want er is geen tegenstelling tussen ons. Er is geen ‘jullie en wij’. Al, ik geef het direct toe, het is wel hard werken om het goed te blijven zien. Heel hard werken de komende jaren. Daarom zei ik dat we die kracht wel nodig hebben het komende jaar. We hebben elkaar enorm nodig. Doe het voor jezelf. Doe het voor Destiny en Tess, om de kinderen van de toekomst die mooie toekomst ook te geven. Doe het voor meneer Suurhoff en zijn generatie die het ons mogelijk maakt dat we hier kunnen staan. Doe het uit respect voor Emerson Garfield Riddell of Regan Raymond Dallaire die naast hem ligt. Duizenden kilometers van huis.
Want, zie maar: ook het afgelopen jaar waren er weer veel mooie dingen die ons kunnen inspireren. Mensen die ons kunnen inspireren en blij kunnen maken met de energie die ze in positiviteit steken. Ik doe een greep: Jannie Visscher, onze Groningse oud-wethouder, die de SP gaat leiden. Onze jongste fractievoorzitter, Julian Bushoff, die meeschrijft aan het partijprogramma van de PvdA. Ons raadslid van D66, Wieke Paulusma, die een Europese prijs in ontvangst neemt voor de werkwijze van de Coöperatieve Wijkraad Oosterpark. De melkveehouder Alex Datema uit Briltil die in zijn nieuwe organisatie Boerenraad aan meer biodiversiteit en klimaatbestendige landbouw werkt. Omdat hij gelooft in eigen kunnen en een brug slaat naar de toekomst. Een Groningse sing-songwriter Hans Hannemann die Hilversum even op zijn kop zet. Ede Staal die we nooit vergeten en zoveel jaar na zijn dood op zijn Grunnegs aangekondigd wordt in de Top 2000. Het Top Dutch Solar Racingteam, een samenwerking van studenten van de RuG, Hanzehogeschool, Noorderpoort en Frieslandcollege die met hun Solarauto een topprestatie neerzetten. Onze Rutger van Zuidam die in de Ridderzaal in Den Haag de top van het bedrijfsleven, overheden, ziekenhuizen en wat niet al, bijeen brengt om mensen op een niet-alledaagse wijze naar alledaagse vragen te laten kijken. Vanuit het besef dat deze tijd daar om vraagt. Dit jaar komt Rutger weer hier met zijn Odyssee.
Mensen die oud en nieuw verbinden. Die laten zien dat je wel degelijk het verschil kunt maken. Dat er nooit een reden is niet de brug te slaan.
Organisaties die roeiend in tegenwind wonderbaarlijk mooie dingen laten zien: het Noord-Nederlands Toneel, ons Noord-Nederlands orkest, Noorderzon, Eurosonic…
En al die mensen die in stilte en vrijwillig aan onze samenleving bijdragen.
Ieder die werkte vanuit het besef ‘ik mag er zijn’, voegde iets toe en maakte verbinding die ons kracht geeft in onszelf te geloven.
Ik reis even met u terug naar dit gebouw en het filmpje bij de opening. Meer dan 400.000 mensen passeerden inmiddels de drempels van Forum. Over de architectuur van dit gebouw kun je van mening verschillen. Ik weet het.
Maar voor mij is dit gebouw van zoveel meer waarde.
In een tijd waarin tegenstellingen tussen mensen worden opgepookt, mensen soms verward zijn over herkomst, heden en toekomst, hun oriëntatie kwijt zijn, zichzelf afvragen of ze nog verschil kunnen maken en op drift slaan, staat dit gebouw, Forum, voor zoveel meer.
Bij de opening citeerde ik de Amerikaans-Britse dichter en Nobelprijswinnaar T.S.Eliot. Hij verzuchtte: “Where is the wisdom we lost in knowledge? Where is the knowledge we lost in information?” Zou hij nog leven zou zijn vraag hebben kunnen zijn: “where is the information we lost in fake-news?” Het is een mooie gedachte verhuld in een paar vragen: waar is de wijsheid die we verloren in kennis en wetenschap? Waar is de kennis en wetenschap die we verwarren met informatie? En in deze tijd: nepnieuws is iets anders dan informatie.
Dit moeten we weer leren: dat wij er toe doen, het verschil kunnen maken. Dat dat ook onze verantwoordelijkheid is. Naar onszelf, onze kinderen, dingen om ons heen zoals de natuur, de aarde, culturele erfschatten, de erflaters van onze beschaving, de waarden die we koesteren, de offers die daarvoor zijn gebracht. En we moeten begrijpen dat er altijd mensen zijn die ons daarvan af willen brengen. Ook, dat omstandigheden ons vertrouwen enorm kunnen ondermijnen. Er dan te staan en niet te wijken is een waarde die ik onszelf in 2020 toewens omdat het ons kracht geeft.
Beste medereizigers,
Het komend jaar en de komende jaren bieden ons mooie en uitdagende vergezichten. In de allereerste plaats natuurlijk door verbinding te maken in onze stad. Dagobert Duck huist in Den Haag, maar hier groeit 1 op de 6 kinderen op in armoede. Zijn er gezinnen met enorme schulden. Mensen die het niet meer zien zitten. Zij zijn wij en dus blijven we wel geloven in betere wijken, scholen, gezondheidszorg en gaan we dat cijfer omlaag brengen.
Het was Wim Kok die al zei: “Nederland is te klein voor een periferie”. Welnu, laten we nu eens een beetje vlot besluiten tot aanleg van de Lelylijn. Of blijven we hangen in het enge provincialisme dat Den Haag zo dikwijls parten speelt?
Het worden de jaren van de invulling van het terrein waar de Suikerfabriek stond. We gaan onze havengebieden omzetten naar een fantastisch woon- en werkgebied. Het nog braakliggend terrein bij het Hoofdstation wordt ingevuld. De trots van onze hele provincie, het Stadhuis op de Grote Markt krijgt eindelijk de opwaardering die haar na decennia meer dan toekomt. We werken aan de campus op Zernike omdat we begrijpen dat investeren in een fijn woon- en werkklimaat ook een investering in excellent onderwijs en onderzoek is.
We mogen er enorm trots op zijn hoe we samen met onze buurgemeenten en de provincie het geld voor het Nationaal Programma, meer dan 1 miljard euro, hebben bestemd. Als we zo blijven samenwerken krijgt het geld een bestemming die onze inwoners weer toekomst en vertrouwen geeft.
En we moeten werken aan een beter milieu. Omdat we ook Destiny en Tess zijn. Omdat we samen met hen reizen. Omdat meneer Suurhoff ons helpt als hij zegt: “wij moesten het na ‘45 ook weer leren en het is ons ook gelukt, dus doorzetten!” Omdat Emerson Garfield Riddell en zijn maat Regan Raymond Dallaire ons een waarde voorhouden: vrijheid begint in jezelf en elke dag is ze de moeite waard om voor te vechten.
Laten we elkaar vasthouden in het nieuwe jaar. Jong en oud. Stad en Ommeland. Dat zijn wij!"
Dank u zeer."
