Achttiende-eeuwse musical in Martinikerk

Georg Friedrich Händel (1685-1767) kan beschouwd worden als musical-componist avant la lettre. Toen hij merkte dat het Londense concertpubliek genoeg kreeg van de eens zo populaire Italiaanse opera’s, gooide de zakelijk ingestelde Händel het roer om. De schoorsteen moest roken: zijn theaterzaal moest vol! Met het ‘oratorium’ zocht en vond Händel een nieuwe muzikale vorm, waar het publiek in de achttiende eeuw van smulde. Eén van zijn werken, Joshua, is zaterdagmiddag 13 augustus te beluisteren in de Martinikerk. Dankzij een expressieve voordracht van de solisten en de rol van de verteller krijgt het concert – net als in de achttiende eeuw – een theatrale dimensie, waardoor de muzikale beleving van het publiek wordt ondersteund en versterkt.
Paulien Kostense dirigeert koor en orkest van de barokcursus van het CENTRUM VOOR OUDE MUZIEK & DANS uit Groningen. Zangers en instrumentalisten ronden met het concert de 17e editie van de cursusweek ‘Hulde aan Händel’ af. Deze cursus wordt elk jaar in de zomer georganiseerd door het CENTRUM VOOR OUDE MUZIEK & DANS. In voorgaande jaren werden o.a. Samson, Susanna en Saul ingestudeerd en uitgevoerd.
Joshua
Onder leiding van Joshua (Jozua) trekt het joodse volk naar het beloofde land. Die tocht verloopt niet zonder moeilijkheden. Naast natuurlijke hindernissen ontmoeten de Israëlieten ook tegenstand van andere volken. Met hulp van God verricht Joshua drie wonderen: het splijten van de rivier de Jordaan, het doen vallen van Jericho en het stilzetten van de zon. In Händels muziek worden ze alledrie even suggestief verklankt. Het koor vertolkt steeds de stem van het joodse volk, waarvan tijdens deze avontuurlijke reis de emoties sterk wisselen. De trompet, aangevuld met hoorn en pauken, speelt in Joshua een grote rol. Bij Händel is het nogal bloeddorstige verhaal uit de bijbel menselijker en warmer geworden. Er ontwikkelt zich een liefde tussen twee belangrijke personages. Voor de heldhaftige geliefde wordt het wereldberoemde See, the conqu’ring hero comes gezongen, wat een Nederlands kerkgezang is geworden onder de titel U zij de glorie.
Virtuoos format
Voor zijn oratoria gebruikte Händel geen Italiaanse teksten, zoals in de opera gebruikelijk was, maar voor het publiek goed verstaanbare, Engelse teksten. Naast mythologische verhalen koos Händel ook bekende bijbelverhalen als onderwerp. Zijn grote bekwaamheid in het schrijven van ontroerende aria’s en imposante koren deden de rest: de oratoria werden een daverend succes. Sommigen vonden – en vinden – dat Händel met het oratorium een oppervlakkig format heeft gecreëerd dat hij eindeloos heeft uitgemolken. Anderen wijzen juist op de virtuositeit van de muziek: de schoonheid van de melodieën, het aanstekelijk-dansante van de ritmes en de klankkleurenpracht van de instrumentatie.