Groene waterstof lijkt zo langzamerhand voor velen de heilige graal in de transitie naar een wereld zonder CO2- uitstoot. Het waterstofgas dat met groene stroom wordt gemaakt, is namelijk een prima brandstof, die eenvoudig kan worden opgeslagen in tanks en vervoerd door gasleidingen.
Productie opschalen
Daarom hebben RUG en Hanzehogeschool de handen ineengeslagen om samen te onderzoeken hoe groene waterstof betaalbaar en op grote schaal kan worden geproduceerd. ‘Een van de projecten waarin we samenwerken, is de Hydrohub, die nu op de Zernike Campus in aanbouw is. Het is een zogeheten megawatt-testcentrum, waarin we onderzoeken hoe we waterstof het efficiëntst uit water kunnen maken,’ vertelt Jan-jaap Aué. De alumnus natuurkunde is lector waterstoftoepassingen aan de Hanzehogeschool en directeur van EnTranCe – een consortium waarin wetenschappers, studenten, bedrijven, overheden en maatschappelijke instellingen samenwerken aan een duurzame energievoorziening.
Niet genomen horde
Het gebrek aan groene stroom blijft echter een nog niet genomen horde. ‘Op goede dagen is slechts enkele tientallen procenten van onze stroom groen,’ zegt Aué. ‘En iedereen wil die stroom, van huishoudens tot datacentra en de industrie. Er zijn wel pieken in het aanbod van groene stroom, maar die zijn heel smal, daar kun je geen fabriek op laten draaien.’ Tel daarbij dat bij het produceren van waterstofenergie ongeveer veertig procent van de energie die je erin stopt verloren gaat en je kunt je afvragen of groene waterstof wel de weg is die je moet inslaan. Dat is nochthans de redenering die de milieubeweging volgt.'
Onmisbaar
Toch ziet Aué een onmisbare rol voor groene waterstof weggelegd in de energietransitie. ‘Als je kijkt hoeveel energie we als maatschappij gebruiken, ook in de industrie, moet je concluderen dat het heel moeilijk gaat worden om dat alleen met de zon, wind of geothermie op te lossen. Bovendien hebben we in de winter de verwarming aan, maar schijnt de zon amper. Dan is er wel veel wind, maar dan nog is de balans verkeerd. Als je een systeem wilt dat altijd in evenwicht is en voorziet in de behoefte, moet je voorraden aanleggen. Voor de korte termijn kun je stroom heel goed in accu’s opslaan. Maar accu’s zijn duur en niet zo geschikt om grote hoeveelheden stroom voor langere tijd op te slaan. Dan kun je die stroom beter gebruiken om waterstof van te maken, want daar kun je makkelijk voorraden van aanleggen, ook al is dat energetisch minder efficiënt.'
Hydrogen Valley
Zowel Aué als Pescarmona zien voor Noord-Nederland een grote toekomst weggelegd als Hydrogen Valley. ‘Omdat we toevallig bovenop die gasbel wonen, hebben we in Nederland heel veel kennis en ervaring, die nog steeds geëxporteerd wordt’, zegt Aué. ‘Die kennis- en infrastructuur helpt ook heel erg bij de waterstof. Naar schatting zijn er in Noord-Nederland tussen de 15.000 en 25.000 banen in de olie- en gasindustrie. Dat zijn niet alleen de mensen op het kantoor van de Gasunie, maar ook allerlei toeleveranciers, die hoogwaardige deelproducten maken, en onderhoudsbedrijven. Waterstof zou een alternatief voor die bedrijven kunnen zijn. Dan heb je het over behoud of zelfs groei van banen. Als wij hier een kennisvoorsprong kunnen opbouwen in het goedkoper en veiliger produceren van groene waterstof en we kunnen dat laten zien in onze eigen industrie, hebben we ook een exportmarkt.’
Bestaande leidingen
Daarbij komt dat Nederland dankzij zijn positie als aardgasdistributeur van Europa een goed netwerk van gasleidingen heeft liggen. ‘Ik heb begrepen dat die gasleidingen met een relatief kleine aanpassing ook voor waterstof gebruikt kunnen worden,’ zegt Pescarmona. ‘Dus we zijn de ideale locatie om waterstof te produceren. Er zijn plannen voor een groot windmolenpark in de Noordzee, waarvan de elektriciteit in Groningen aan land komt. Dus er zijn verschillende redenen waarom Groningen strategisch een goede regio is voor de productie van waterstof.’
