‘Begin 2008 kreeg Groningen te horen dat de Suikerfabriek van Stad, ooit de grootste suikerstad van Europa, moest sluiten. Vanwege Europese Landbouwsubsidies mocht de ‘plant’ in Groningen geen suiker meer produceren. De fabriek sloot haar poorten. Nu, halverwege 2009, wordt het de Groningers langzaam maar zeker duidelijk dat de fabriek niet alleen gesloten blijft maar dat medio 2010 alle gebouwen, inclusief alle fabrieksmachines, ontmanteld moeten zijn.
De Suikerfabriek is een van de weinige karakteristieke voorbeelden van industriële architectuur in Groningen. De fabriek kent fysiek een aantal bijzondere elementen; grote betonnen silo’s, lange schoorstenen, enkele koolovens en de markante gevel van het entrepotgebouw. Deze bepalen mede de skyline van Groningen. Als je op het terrein en in de fabriek rondloopt ervaar je de industriële geschiedenis, het arbeidersleven, het mysterieuze en betoverende van deze prachtige plek.
Directeur Van Doormaal ontwikkelde aan het begin van de 20e eeuw (1917) een zeer goed geoutilleerde fabriek op zo’n 20 hectare van het totale grondgebied, dat behoorde tot de grootste suikerfabriek van Nederland, zelfs van Europa. De architect W.K. van Oort uit Groningen ontwierp de gebouwen, de machines werden geleverd door Röhrig & König uit Maagdenburg.
Volgens ons stelt de subsidieregeling van de EU strenge en wellicht onredelijke eisen, namelijk het definitief demonteren van álle Suikerunie gebouwen, als voorwaarde voor landbouwsubsidie. Een fantastisch gebouw en omliggend gebied dreigen zo verloren te gaan. Het stoppen van de machines bleek in 2008 onoverkomelijk. Zal de totale ontmanteling in 2010 ook een feit zijn? De rigoureuze sloop is al begonnen.
Op 19 juni 2009 kondigden de Gemeente Groningen en de directie van de Suikerunie aan dat zij een intentieovereenkomst gesloten hebben over de aankoop van het terrein (120 hectare) door de gemeente. Wij architecten zijn blij met deze intentie. De achterliggende gedachte is namelijk dat de gemeente dit stuk stad, 20% groter dan de binnenstad van Groningen, gaat gebruiken voor toekomstige woningbouwontwikkelingen. De grond komt zo niet in handen van verschillende ontwikkelaars en wordt de versnippering van deze laatste grootschalige onroerend goedontwikkeling binnen de stadsgrenzen voorkomen. Daarnaast biedt de aankoop kansen voor het behoud van kenmerkende elementen. In tegenstelling tot de steriliteit van menig VINEX wijk, heeft Groningen hier een gebied met potentie voor een geheel eigen karakter!
(…)
Naast het fysieke gebouw van de Suikerfabriek speelt ook de emotie en de nostalgie van de suikerverwerking een grote rol. Ieder jaar startte in september de campagne, die veertien weken duurde. Dit jaar zal het alweer het tweede jaar zijn dat de Stadjers de zoete, kruidige, wat weeïge geur van de verwerkte suikerbieten moeten missen, en niet te vergeten de prachtige rookwolken en de vrachtwagens vol bieten die vanaf het omringende land komen aanrijden… Aan dit feit valt helaas niets meer te doen, wel is er nog steeds de mogelijkheid tot fysiek behoud van delen van de Suikerfabriek.
Zal Groningen vanaf 2010 een van ’stads’ markantste complexen moeten missen? Laat het niet zo ver komen. Onix roept burgers, mede-architecten en overige gelijkgestemden op hun stem te laten horen!’’
Karlijn Toebast, Mark Sekuur, Ricard Hernandez
( allen werkzaam bij architectenbureau Onix )
Voor de volledige tekst zie:
