Het geheugen en waarom de tijd sneller gaat als je ouder wordt

Draaisma publiceerde het boek ‘De metaforenmachine. Een geschiedenis van het geheugen’ (1995) en dit jaar ‘Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt’. Hij geeft vanmiddag om half vijf een lezing in het Harmoniecomplex van de Groningse universiteit.‘’De komende jaren zullen belangrijke vragen opgelost worden,’’ voorspelt hij. Wetenschappers doen veel research. ‘’Met hightech apparatuur worden hersenen bekeken, maar ook dagboeken van gewone mensen worden gelezen. Dit om te zien hoe de schrijvers herinneringen beleven en vervolgens in hun brein inprenten. Zulk onderzoek was al populair in de negentiende eeuw, verdween daarna lang uit beeld en wordt sinds de jaren tachtig weer volop beoefend.’’Hij heeft een verklaring waarom we bijna alles vergeten wat we voor het derde of vierde jaar meemaken. ‘’Het hersenweefsel van jonge kinderen is nog aan het groeien en allerlei verbindingen moeten nog ontstaan. Daar is dus nog geen ruimte voor opslag. Bovendien houdt veel geheugen verband met taal; indrukken liggen ook in woorden opgeslagen. Dat type geheugen verbetert sterk naarmate iemand ‘taliger’ wordt. Geuren onthoud je bijvoorbeeld vaak weer wel, dat gaat blijkbaar naar een ander geheugendeel.’’Het vrijkomen van hormonen schijnt een rol te spelen bij het opslaan van schokkende ervaringen. ‘’Wie vernederd wordt, of ruzie heeft, maakt extra adrenaline aan. Dan wordt de indruk enorm verhevigd. Emotionele ervaringen worden beter onthouden.’’’’ Het geheugen heeft meer herkenbare elementen, waarover mensen zich vaak verbazen. ‘’Zo weten velen nog precies waar ze waren toen president Kennedy werd vermoord. Voor de huidige generatie zal dat gelden voor de aanvallen op de VS op de elfde september. Eerder gold dat voor de dood van prinses Diana, juist vanwege die emotionele impact. Emotionele aspecten gelden mogelijk nog sterker voor eigen ervaringen, zowel positieve als negatieve. Daarbij gaat het om zowel het gehaalde tentamen of de huwelijksdag tot het overlijden van een dierbare.’’Maar waarom lijkt de tijd zoveel sneller te gaan als je ouder wordt? ‘’Dat heeft zowel fysiologische, dus lichamelijke, als psychologische oorzaken. Wanneer je twintig bent, denk je vaker aan het verleden, dat is dichterbij. Vooral als je later boven de veertig bent, lijken de jaren sneller gaan. Je maakt minder voor het eerst mee, een jaar onderscheidt zich daardoor minder. Mensen hebben dan soms het idee dat hun leven ze dan tussen de vingers doorglipt.’’