In Noord-Nederland heeft het vertrouwen van de ondernemers in de economische ontwikkeling averij opgelopen. Veel meer bedrijven dan vorig jaar verwachten een daling van
hun omzet. Voor veel bedrijven betekent dit dat hun personeelsbestand inkrimpt en dat zij hun investeringen op een lager pitje zetten. Dat blijkt uit de COEN-enquête1, waarvan de
Kamer van Koophandel vandaag de regionale uitkomsten presenteert.
De kredietcrisis heeft de wereldeconomie in zijn greep. Noord-Nederland kan zich daaraan niet onttrekken. Vier op de tien ondernemers zijn van mening dat het economische klimaat
voor hun bedrijf in het derde kwartaal van 2008 ten opzichte van de voorafgaande drie maanden is verslechterd, 4 % spreekt van een verbetering. Het stemmingsbeeld voor het vierde kwartaal laat nagenoeg dezelfde verdeling zien.
Omzet
De ondernemers baseren dit oordeel vooral op de haperende omzet. Weliswaar verwacht 28% in 2009 een toename van de omzet tegen 22% een afname, maar dit saldo van +6% is laag in
vergelijking met de uitkomst vorig jaar: +28%. Niet eerder werd zo’n scherpe daling van de omzetverwachting gemeten.
Onder het landelijk gemiddelde liggen in Noord-Nederland de verwachtingen in de bouw (-23%) en het vervoer (-18%). Ook de industrie blijft iets achter bij het gemiddelde (+5%).
Bouw
De bouw gaat gebukt onder het inzakken van de huizenmarkt en de afnemende animo om te investeren. Bedrijven reageren op de onzekere economische situatie door geplande uitbreidingen en
vervangingen vooruit te schuiven. Dit jaar zal per saldo 5% van de bedrijven meer investeren dan in 2007, voor het komende jaar is de verwachting dat de bedrijven die daar minder geld voor uittrekken
de overhand zullen hebben (saldo -5%).
Rooskleuriger
Rooskleuriger is vooralsnog de situatie in de verzorgende dienstverlening (inclusief horeca; +22%), de groothandel (+19%), de zakelijke dienstverlening (+17%) en de detailhandel (+8%). De score van de detailhandel wordt negatief beïnvloed door de inzakkende autoverkopen.
Overigens speelt ook bij deze cijfers het prijseffect een rol. Veel bedrijven verwachten dat de afzetprijzen omhoog zullen gaan. Een omzetstijging in geld betekent daarom niet automatisch dat er
meer producten en diensten worden afgezet.
Een indicatie hiervoor geven de cijfers over de orderportefeuilles. Zowel in het derde kwartaal als in het vierde kwartaal hebben de bedrijven die minder orders binnenhalen de overhand. Dat leidt op
termijn tot een lagere productie. Het oordeel over de productiecapaciteit geeft aan dat aan de periode van oververhitting een einde is gekomen. Een saldo van 3% van de bedrijven in Noord- Nederland geeft aan dat de productiecapaciteit te groot is.
Export
De gedempte investeringslust drukt ook in de industrie de omzetontwikkeling. Deze sector heeft voorts te kampen met een afnemende vraag uit het buitenland. Het saldo van de exportverwachting voor het komende jaar valt in de industrie terug van 38% eind 2007 naar 6% eind 2008. In de vervoerssector worden de omzetcijfers gedrukt doordat veel bedrijven de lagere
benzineprijzen verwerken in hun afzetprijzen.
