In de Eems-Dollard bevinden zich grote hoeveelheden slib die te troebel water veroorzaken. Dit belemmert de groei van algen die aan de basis van de voedselketen staan. Om beter te begrijpen hoe het slib zich in het dynamische overgangsgebied tussen rivier en zee (zoet en zout) gedraagt, wordt van 23 tot en met 25 januari de tweede ronde gehouden van een grootschalig veldonderzoek in het Eems-estuarium op het grensgebied tussen Nederland en Duitsland.
In augustus 2018 zijn metingen bij een lage afvoer van de Eemsrivier gedaan. Het onderzoek wordt nu herhaald bij een hogere afvoer. Het onderzoek is nodig om de effecten van maatregelen om de troebelheid te verminderen goed te kunnen voorspellen. Het is een samenwerking van Rijkswaterstaat met Duitse overheden en nationale en internationale onderzoekinstellingen.
Naast belemmering van de groei van algen worden ook het bodemleven en vissen hierdoor in hun ontwikkeling beperkt. Zowel Nederland als Duitsland werken aan maatregelen om de troebelheid terug te dringen. Kennis van het gedrag van slib in de overgangszone tussen zoet en zout is essentieel om het effect van maatregelen beter te kunnen voorspellen.
Metingen in januari 2019
In het gebied waar de Eemsrivier uitmondt in de Dollard (het Eems-estuarium) worden op de bodem elf meetframes geplaatst die gedurende drie weken op verschillende dieptes troebelheid, zout en stroomsnelheid meten.
Daarnaast wordt gedurende een hele getijcyclus van 13 uur ook continu vanaf negen schepen gemeten. Deze scheepsmetingen vinden plaats op 24 januari. Omdat turbulentie van het water van groot belang is voor de uitwisseling en verspreiding van het slib, wordt vanaf één schip zeer specialistische onderzoek verricht naar de turbulentie in het water. Dit wordt gecombineerd met de resultaten van een camera die ter plekke de grootte en de valsnelheid van slibvlokken meet. Ook worden er monsters van water en bodem genomen voor metingen van de slibconcentratie.
Op basis van de verzamelde meetresultaten worden de rekenmodellen verbeterd, zodat de effecten van maatregelen om de troebelheid te verminderen beter kunnen worden voorspeld.
Rijkswaterstaat is met 5 schepen betrokken bij de meetcampagne. Het komt niet vaak voor dat zoveel Rijksschepen tegelijkertijd in het zelfde gebied actief zijn. Het betreft de schepen Asterias, Scheurrak, Amasus, Waddenzee en Zeekat. Daarnaast heeft Rijkswaterstaat deze week drie grote meetframes met meetapparatuur in het gebied geplaatst. Deze meetframes zijn al aanwezig en blijven drie weken staan.
Twee meetrondes: zomer 2018 en winter 2019
De eerste meetronde heeft plaatsgevonden in de periode van 9 augustus tot 7 september 2018. Deze meetronde heeft al belangrijke inzichten opgeleverd over de richting waarop slib in het Eems estuarium wordt getransporteerd en het gedrag van het slib in het water. Tijdens de tweede meetronde, worden gegevens verzameld bij een hogere afvoer van de Eems rivier, zodat een completer beeld ontstaat van het slibgedrag in het Eems-estuarium.
Samenwerking met Duitsland
Voor het meetprogramma is samenwerking gezocht met Duitse partijen vanwege de gezamenlijke behoefte aan deze nieuwe kennis voor zowel het Duitse als het Nederlandse waterbeheer. Daarnaast zijn verschillende binnenlandse en buitenlandse universiteiten aangesloten vanwege het unieke feit dat zoveel verschillende aspecten tegelijkertijd gemeten gaan worden.
Onderzoekspartners
Het onderzoek wordt onder regie van Rijkswaterstaat, en gecoördineerd door Royal HaskoningDHV, uitgevoerd in samenwerking met de Duitse overheden BAW-DH, NLWKN Norderney en NLWKN
Aurich, Bundesanstalt für Gewässerkunde en WSA Emden (Wasserstraßen- und Schifffahrtsamt). Ook zijn verschillende Nederlandse, Duitse, Engelse, Belgische en Amerikaanse onderzoeksinstituten en universiteiten betrokken voor zowel de meetcampagne als de wetenschappelijke interpretatie van de resultaten. Het betreft Deltares, NIOZ, Universiteit Oldenburg, CAU Kiel, Universiteit Warnemünde, HR Wallingford, University of Maine, TU Delft, Universiteit Twente, Wageningen University & Research en Universiteit Antwerpen.
Programma Eems-Dollard 2050
Het onderzoek maakt onderdeel uit van het Programma Eems-Dollard 2050, een initiatief van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de provincie Groningen. Hierin werken waterschappen, gemeenten, natuurorganisaties en bedrijfsleven samen aan de verbetering van de ecologie, natuur en waterveiligheid in samenhang met een duurzame economie en leefbaarheid van het Eems-Dollardgebied.
