“Zorgen om reputatie Architectuurstad Groningen- nieuwbouw onder de maat”

Tot haar spijt en met enige teleurstelling heeft de jury helaas moeten constateren dat de spoeling dit jaar dun is. Onze hoop en verwachtingen werden bij het gros van de genomineerde projecten niet tot nauwelijks ingelost. De jury is zich daarbij terdege bewust van de zware en moeilijke omstandigheden waarin architecten moeten handelen en de (causale) verschuivingen in de relatie tussen ontwerper en opdrachtgever. Bovendien beseft de jury dat het vakgebied ternauwernood een zware en ingrijpende crisis heeft overleefd. Desondanks laten voorbeelden elders zien dat de architectuur ook binnen deze context in staat is om vernieuwende, verrassende en hoogwaardige oplossingen met een (voortdurende) meerwaarde te creëren. Vaak komen die voorbeelden tot stand door een combinatie van beproefd vakmanschap, heldere concepten, een hoge mate van flexibiliteit en, niet onbelangrijk, vasthoudendheid.

Natuurlijk kan onze teleurstelling beïnvloed zijn door een bepaalde mate van toevalligheid. Wellicht is 2015 een jaar waarin het gewoon even wat minder is. Daarbij heeft de jury ook geen beeld van de volle breedte van de productie. Ze gaat af op de dertien genomineerden. Desondanks meent de jury dat het uiten van een waarschuwing en zorg aan het adres van ‘Architectuurstad Groningen’ op zijn plaats is. Wil de stad deze eretitel – die nadrukkelijk is verworven door goed beleid en een hoog ambitieniveau – niet kwijtraken, dan zullen op meerdere terreinen en door meerdere instanties en personen zeilen moeten worden bijgezet. Niet zozeer om de bouwproductie op peil te houden (of te stimuleren) maar vooral om de kwaliteit, het onderscheidende karakter en de ambitie te verstevigen.

De jury vond vooral de kwaliteit en de toegevoegde waarde van een aantal woningbouwprojecten beneden de maat. Ondanks de ¬– hoogstwaarschijnlijk – lage budgetten, ontbrak het hier regelmatig aan een gewenste dosis onderscheidende en kwalitatieve elementen, variërend van materiaalgebruik tot ruimtelijke belevingswaarde. De vraag of de (toekomstige) gebruiker er met zijn nieuwe woning daadwerkelijk op vooruit is gegaan kon, daardoor niet altijd positief worden beantwoord. Vermeldenswaardig vindt de jury de opvallend constante kwaliteit van het bureau De Zwarte Hond. Dit bureau vormt in dit verband een (Gronings) lichtpunt en laat daarmee duidelijk zien dat er, ondanks de lastige omstandigheden, wel degelijk een onderscheidende architectuur mogelijk is die bijdraagt aan een hoogwaardige woonomgeving.

Uit de gesprekken en meningen die gedurende het bekijken van de dertien genomineerde projecten gevoerd en gevormd werden, leek aanvankelijk een vrij resoluut en duidelijk waarschuwingssignaal voort te komen. Namelijk, het beperken van het aantal prijswinnende projecten. Vanwege de vastgestelde tekortkomingen en het zichtbare gebrek aan perspectief, leek de jury een dergelijk statement op zijn plaats. Vanwege de goede, recente traditie op het gebied van ruimtelijke kwaliteit én met het besef dat de lichting van 2015 mogelijk een incident zal blijken, is toch gekozen voor een meer constructieve benadering.

Met het aanwijzen van drie prijswinnaars hoopt de jury een (her-)opleving van de architectonische en ruimtelijke innovatieve kwaliteit in Groningen een steun in de rug te geven. Vooral de twee ‘beste’ gebouwen van de Gebouwenenquête 2015 verdienen volgens de jury deze steun. Beide laten op overtuigende wijze zien dat architectuur in tijden van tegenwind en (tijdelijke) beperkingen wel degelijk voor een omslag en een stap voorwaarts kan zorgen. Zowel de nummer een als de nummer twee laat zien dat de ruimtelijke omgeving met een juiste dosis ontwerpkracht en vakmanschap en een vasthoudende aan schoonheid en betekenis kan winnen. Dat is niet alleen goed voor alle gebruikers, het inspireert bovendien.

www.dagvandearchitectuurgroningen.nl